De rubriek ‘De Crisis’ gaat over bedrijven en/of overheden die zich door slechte communicatie of zelfs helemaal geen communicatie in de problemen brengen. Dit resulteert vaak in ontevreden consumenten, werknemers of andere belanghebbenden.
Het imago van de Partij voor de Vrijheid (PVV) verkeert in zwaar weer. Op 20 januari 2012 spreekt Peter Wierenga PVV-leider Geert Wilders aan op de voorpagina van De Pers: ‘Meneer Wilders, we hebben nog een paar vragen voor u’. Wilders zou slechts eenzijdig communiceren (voornamelijk via tweets) en vervolgens niet bereid zijn verdere uitleg te geven. Hoewel de PVV sinds het begin van 2012 in krantenkoppen vrijwel alleen maar is beschreven met woorden als ‘fascistisch’ en ‘omstreden’, doet Wilders weinig om het partij-imago te verbeteren. Ondertussen wordt de partij vanuit verschillende kanten aangevallen, zoals door oud-PVV’ers.
Op 18 januari 2012 komen meerdere van hen aan het woord over de partij in het NRC Handelsblad. Geert Tomlow, voormalig kandidaat-Kamerlid, zegt: "Het is een soort sekte. Kritisch denken, zeker richting de leiding, is ongewenst”. Niet alleen oudgedienden vallen de partij aan. Als koningin Beatrix gedurende haar staatsbezoek aan Oman en Abu Dhabi tijdens een moskeebezoek een hoofddoek draagt, twittert Wilders dat de koningin hiermee vrouwenonderdrukking legitimeert. Koningin Beatrix noemt de opmerking ‘echte onzin’ en premier Mark Rutte vindt dit nog ‘zachtjes uitgedrukt’. Bovendien wordt de PVV meermaals ‘fascistisch’ genoemd. Zo schrijft Henk Bovekerk in zijn scriptie voor de Universiteit Tilburg dat de PVV en Geert Wilders het prototype van hedendaags fascisme zijn en hiervoor krijgt hij een tien.
Hoewel de PVV vaak negatief in het nieuws komt, is Geert Wilders zelden bereid toelichting te geven. Deze situatie ontgaat de stemmers niet. In januari 2012 geeft slechts 65 procent van de mensen die bij de laatste verkiezingen PVV stemden, tegenover Maurice de Hond aan dat nu zeker weer te zullen doen. De negativiteit rondom de partij en haar onbereidheid hierop te reageren, doen haar imago kennelijk geen goed. Is het imago van de PVV nog te redden?
Kristof Jacobs is universitair docent Politicologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen en gespecialiseerd in populisme, politieke vernieuwingen en de rol van nieuwe versus oude media in het electorale proces.
In hoeverre zal het ‘niet reageren’ van de PVV een bewuste tactiek zijn en wat betekent die voor haar imago?
“Aangezien Geert Wilders slechts zelden bereid is interviews te geven, is het lastig om in zijn hoofd te kijken. Zijn reactie op negatief nieuws is echter steeds dezelfde: kort en bondig. Vanuit communicatiestandpunt is dit een goede strategie: het minimaliseert de aandacht die er aan het thema wordt besteed. Wilders’ strategie lijkt te zijn dat hij veel wil communiceren als het goed gaat en weinig als het slecht gaat. Daarin verschilt hij niet van veel andere politici. De strategie werkt vaak goed. Hoe schadelijk het label ‘fascistisch is? Zo’n kwalificatie vergroot de steun voor de partij vaak alleen maar”.
Welke invloed zal de kritiek van oud-PVV’ers hebben op het imago van de partij en hoe sterk is deze invloed, vergeleken met kritiek van andere politici, de koningin en de media?
“De impact hangt af van hoe Wilders ermee omgaat, maar ook van het verzadigingspunt bij kiezers: het is niet de eerste keer dat de PVV in opspraak is, dus het schokeffect is al achter de rug. Één ding is duidelijk: zelfs na alle recente commotie is de PVV nog steeds duidelijk niet te vergelijken met de leiderloze, chaotische LPF. Wilders heeft de touwtjes nog steeds strak in handen en het is dan ook onwaarschijnlijk dat de PVV zal instorten. Eerdere crises maakten al duidelijk dat de partij kordaat kan optreden tegen probleemgevallen. Bovendien kampen oud-PVV’ers natuurlijk vaak met een imagoprobleem: zij zijn de nestbevuilers die op hun vroegere naasten inhakken. Dit geldt wellicht vooral voor de dissidenten van de PVV-afdeling Den Haag. De Limburgse problemen (zoals het uit de fractie zetten van Cor Bosman, een jaar nadat die Partij van de Arbeid-statenlid Selçuk Özturk ‘een stuk uitgekotst halalvlees’ had genoemd, red.) lijken geloofwaardiger. Als ze echter echt dodelijk zouden zijn geweest, zou de steun voor de PVV snel CDA-achtige proporties (snel dalende steun, red.) moeten aannemen, en dat is onwaarschijnlijk”.
Peter Wierenga verwijt Wilders op 20 januari 2012 in De Pers dat hij te vaak eenzijdig stellingen deponeert. Welke gevolgen zal deze eenzijdige communicatie hebben voor het imago van de PVV?
“Tweets zijn uitermate geschikt voor media. Ze zijn namelijk bijna per definitie oneliners. Aangezien Wilders’ tweets steeds nieuwswaardig zijn, lijkt zijn mediastrategie hem in de eerste plaats veel aandacht op te leveren. Bovendien zorgt het feit dat hij weinig communiceert ervoor dat het steeds weer bijzonder is als hij dan eindelijk eens iets de wereld instuurt. Dat maakt zijn uitingen zeldzaam en dus gewild. Ook dit is een succesvolle strategie. De reactie van premier Mark Rutte (die hij op 15 januari 2012 in Buitenhof gaf en inhoudt dat mensen niet te veel op Geert Wilders moeten reageren, ‘want dan maken we hem te groot’, red.) is echter vanuit zijn standpunt een goede: voor zover onderzoek op dit terrein mogelijk is, lijkt het te suggereren dat negeren bijna de enige succesvolle manier is om de virtuele winst van partijen zoals de PVV tegen te gaan”.
Wat betekent het voor het imago van de PVV dat zij in grote mate met één politicus wordt geassocieerd?
“Zolang deze ene politicus in goede gezondheid blijft en niet all the way gaat deelnemen aan een regering, is dit vanuit electoraal standpunt wellicht de beste strategie. Natuurlijk ben je als partij kwetsbaar als alles afhangt van één persoon, dat zag je bijvoorbeeld bij de LPF, maar het Nederlandse politieke stelsel is toch wel erg ‘presidentieel’: elke partij, vooral oppositiepartijen, moet een duidelijke leider hebben. Mediadebatten tonen steeds weer dezelfde politici en zolang je geen ministers moet leveren, is het geen probleem dat je maar één kopstuk hebt. Dat betekent dat de strategie van de PVV erg goed past bij de huidige politiek”.
Wat kan de PVV doen om haar imago op te vijzelen en, daarmee, de kiezers terug te winnen?
“Het beste wat de PVV kan doen, is eenvoudigweg rustig de rit uitzitten, de rangen sluiten en wachten op beterschap. Wanneer het beter gaat met de economie, komt er automatisch meer ruimte voor het migratiethema. Wat natuurlijk een rol speelt, is dat de PVV haar rol als oppositiepartij kwijt is. Ze moet concessies doen en dus ook mensen teleurstellen. Als gevolg geldt: the sky is no longer the limit. Daarnaast heeft de partij ook last van sterke tegenstanders. Zowel Emile Roemer (lijsttrekker van de SP, red.) als Rutte dekken hun flanken goed af en winnen zelfs van de PVV. De relatieve zwakte van de PVV is dus ook gedeeltelijk te wijten aan de sterkte van haar tegenstanders. Wilders heeft echter laten zien dat hij een comeback kid is. Na de affaire Lucassen (een PVV’er tegen wie aangifte is gedaan wegens bedreiging en intimidatie, red.), de teleurstelling rond de film Fitna en eerder de virtuele electorale aderlating toen Rita Verdonk furore maakte, kwam hij telkens weer terug. Zijn partij is strak georganiseerd en zijn politiek talent onmiskenbaar. He’ll be back”.
In hoeverre zal Geert Wilders, naar aanleiding van de kritiek op de partij, daadwerkelijk iets veranderen aan zijn manier van politiek bedrijven met het oog op het imago van zijn partij?
“Van de weinige blikken achter de PVV-schermen, weten we dat Wilders erg gericht is op de media en het imago van zijn partij wel degelijk ter harte neemt. Hij past zich aan en leert van vroegere fouten. Hij is geen koppige Zeeuw zoals Balkenende en niet te beroerd om toe te geven dat hij af en toe wat ver gaat. Wanneer we voorbij de recente incidenten kijken, kunnen we niet anders dan concluderen dat zijn strategie vrij goed werkt. Why should he change a winning formula?”
© 2012 Leon van Wijk/'Medium' Magazine – Niets uit deze publicatie mag worden overgenomen zonder toestemming van de auteur.
